Нотариат — даусыз азаматтық құқықтар мен заңдық нысандарды куәландыру жолымен жеке және заңды тұлғалардың мүдделерін заң жүзінде бекітуге бағытталған нотариалдық іс-әрекеттерді орындайтын, заңдық тұрғыда бекітілген органдар жүйесі. Нотариат пен сот азаматтық іс айналымында заңдылықты алдын ала және істен кейін бақылаудың бірыңғай қызметін жүзеге асырады. Бірақ азаматтық іс жүргізуде құқық туралы дауды қарайтын соттан айырмашылығы, нотариат азаматтық құқықтарды заң жолымен бекітуге және олардың болашақта бұзылу мүмкіндігін алдын алуға бағытталған қызметтерді орындайды.
Нотариат — мемлекеттік органдардың жүйесі ретінде қаралады. Бұл жүйеге ҚР Юстиция министрлігі, мемлекеттік нотариустар, жеке практикамен айналысушы нотариустар, консулдық мекемелер мен атқарушы биліктің лауазымды тұлғалары және ерекше жағдайда нотариаттық іс-әрекеттер жасауға өзге де уәкілетті лауазымды тұлғалар кіреді.
Принцип (ргіпсірит) — латын тілінен аударғанда негіз, негізін қалаушы бастау деген ұғымды білдіреді.
Принциптер — құқықтың объективтік сипаты, олар қоғам дамуының заңдылықтары мен қажеттіліктерінің көрінісі
болып табылады. Ф. Энгельс «Анти-Дюрингте» принциптер жөнінде былай деп жазған болатын: «Принциптер табиғатқа және тарихқа сэйкес келетіндіктен ғана шынайы болып табылады. Қазақстандық зерттеуші К.К. Айтхожин өзінің «О понятии «принципы Конституции Республики Казахстан» деген ғылыми мақаласында Конституция теориясының өзекті проблемаларының қатарына «принциптер категориясы мен жүйесін» жатқызады. Оның пайымдауынша, бұл қарапайым термин болғанымен, кез-келген қүқық саласында туын-дайтын нормалардың мэнін шынайы айқындап түсіңцірудг ең маңызды ұғым болып табылады. «Принцип» ұғымы философия ғылымында субъективтіі мағынада негізгі ереже, алғышарт (ойлау принципі) ретінде түсіндірілсе, объективтік мағынада қайнар көз, алғашқь бастау (шынайы принцип, болмыс принципі) деп түсіндіріледі.
Құқықтық принцип дегеніміз — заңда немесе заңға сәйкеі нормативтік актілерде бекітілген негізге алынатын бастау.
Нотариаттық іс-әрекеттер туралы мэліметтер соттың, Тергеу жэне алдын ала тергеу органдарының өз өндірісіндегі Істер бойынша жазбаша талабы негізінде беріледі, Прокуратура органдарына, эділет органдарына жэне нотари-йпық палаталарға нотариустар қызметін тексеру уәкілеттік берілген органдарға жазбаша талап негізінде ғана түсіпіледі.
Правовое регулирование нотариата в Российской Федерации
... работы является анализ основ организации нотариата в Российской Федерации и вопросы правового регулирования его деятельности, раскрыть и показать роль нотариата ... нотариальной деятельности статуса нотариальных палат. Изменение отношений в сфере нотариальной деятельности, возрастание требований к осуществлению нотариальной деятельности в связи с необходимостью принятия федерального закона о нотариате ...
Нотариаттық іс-эрекеттер қүпиясын сақтауды ммтамасыз ету нотариус ретінде қызметін тоқтатқан тұлгаларға да таралады. Ал жасалған нотариаттық іс-әрексттер туралы эдейілеп мәлімет таратқан тұлғалар заңнамаға сэйкес жауапкершілікке тартылады.
1. Нотариат қызметі
* мәмілелерді куәландыру;
- мұрагерлік туралы куәлік, құжаттар көшірмесін және олардан алынған үзінділердің дұрыстығы туралы куәлік;
- азаматтың тірі екендігін куәландыру;
- құжаттардың түсіру уақытын куәландыру;
- жеке және заңды тұлғалардың арыздарын басқа жеке және заңды тұлғаларға табыс ету;
- атқарушы жазбалар жасау;
- құжаттарды сақтауға қабылдау сияқты іс-әрекеттер кіреді.
Қазақстандық заңгерлер Ғ.С. Сапарғалиев пен Л.С. Ибраеваның пайымдауларынша: Құқық принциптері -кұқықтың мәнін білдіруде оған негіз болатын идеялар мен бастаулар. Ол идеялар әділеттік пен бостандықтың сара жолын қорытындылау арқылы шыгарылады.
Құқық принциптері әділдік, дұрыстық көрсеткіші болгандықтан тұрақтылығымен ерекшеленеді, олардың ұзақ уақыт бойы өзгеріссіздігі құқықтық нормалардан айырмашІІылығы болып табылады.
Құқықтық принциптер нормаларда, заңдарда тікелей немесе жанамалай білінеді.
Құқық принципі дегеніміз — белгілі бір қоғам мен мсмлекеттің әлеуметтік-экономикалық жэне саяси даму лцдылықтарының срекше құқықтық көрінісі.
Құқық теориясының ережелеріне сүйенсек, құқықтық ғылымда принциптердің екі түрі бар: жалпықұқықтық (жалпысалалық) принциптер;. арнайы (салалық) принциптер.
Осы ұстанымга орай нотариаттың түсінігі және нкнратын қызметіне байланысты қолданыстағы заңнамамен ирригариаттық қызметтің төмендегі принциптері анықталған. Тәуелсіздік және заңга бағыну принципі. Ұйымдастырушылық принциптер.
Функционалды принциптер: 1.Заңдылық принципі; 2.Диспозитивтік принципі;
1. Жасалған нотариаттық іс-әрекеттердің құпиясы сақтау принципі. Аталған принципті жүзеге асыру үшін нотариат туралі заңнамамен нотариусқа жэне нотариаттық іс-әрекеттер жасауга уәкілетгі басқа да адамдарға жасалған нотариаттық іс-әрекеттердің қүпиясын сақтау міндеттемесі жүктеледі. Заңи мэні бар іс-эрекеттер қүпиялылыығын сақтау туралы нормативтік талап көптеген құқық салаларының ережелерінде бар. Мысалы, белгілі мэліметтер қүпиясын сақтау сенім білдірілген тұлғалар асырап алу қүпиясын сақтаулары тиіс (судьялар, АХАЖ органдарының қызметкерлері, және балалар үйлерінің қызметкерлері).
Тергеу құпиясы сақтау тергеу органдарының қызметкерлері мен іске қатысушы түлғаларға таралады, процеске қатысушыларды жеке өмірінің қүпиясы қылмыстық жэне азаматтық істе жүргізуде, әкесін анықтауға байланысты істер жүргізуде қамтамасыз етілуі тиіс.
2. Неке-отбасылық, қылмыстық іс жүргізу жәні азаматтық іс жүргізу заңнамасында жоғарыда аталған түлға лардың қатарына нотариустар да кіреді, себебі нотариаттьц тәртіппен рэсімделген құжаттар қылмыстық жэне азаматтыі істер материалдарында дәлелдемелік немесе өзге де қажеті ақпараттар ретінде қоса қолданылады. Бұрын берілген құжаттардың көшірмелері немі дубликаттары жеке жэне занды түлғаларға олардың теідерінің тапсырыс беруі негізінде ғана берілетіндігі салалық ниотариаттық) заңнамамен белгіленген.
Морально-этические основы профессиональной деятельности нотариусов
... деятельности нотариусу приходится общаться не только с коллегами, но и с лицами, которые обращаются к нему. Соответственно Кодекс предусматривает принципы, которые можно отнести к категории основы ... проявлять корректность выдержку; поддерживать благоприятный нравственно-психологический климат в нотариальной конторе и нотариальном сообществе в целом; нотариус должен на работе избегать проявления ...
Объективтілік принципі сонымен қатар ҚР «Нотариат туралы» Заңының 46-бабында бекітілген шектеулермен қамтамасыз етіледі. Бүл бапқа сэйкес нотариус жэне басқа жергілікті атқару органдарының лауазымды адамдары өз атына жэне өз атынан, ез жұбайының, оның жэне өз туыстарының (ата-аналары, аға-інілері, апа-сіңлілері, неме-релері, атасы, эжесі) атына жэне олардың атынан нотари-аттық іс-әрекеттер жасауға құқығы жоқ.
Нотариус өз қызметінде жеке бас пайдасын ойламай, өз мүддесін ғана көздемей заңға сэйкес, объективті жэне негізді әрекет етуі тиіс. Ол жеке жэне занды тұлғаларға олардың заңды қүқықтарын жүзеге асыру мен қорғауға ықпал етіп, өзіне өтініш білдірген түлғаларға заңды білмеуі себебінен оның өзіне қарсы әсер етпеуі үшін ол жасаған нотариатты іс-әрекеттердің қүқықтық салдары туралы ескерту айтуі қажет. Осы мақсатта нотариус жеке және заңды тұлғаларда нотариаттық іс-эрекеттерді жасауға қажетті барлық мэлімет тер мен құжаттарды талап етуі, ал оған жүгінген мүддел адамдар оларды нотариусқа берулері тиіс.
Жоғары заң білімі бар, әділет аттестаттау комиссиясында аттестаттаудан, нотариуста кемінде бір жыл тағылымдамадан өткен және нотариаттық қызметпен айналысу құқығына лицензия алған Қазақстан Республикасының азаматы нотариус бола алады.
Өтелмеген немесе заңда белгіленген тәртіппен соттылығы алынбаған, белгіленген тәртіппен іс-әрекет жасауға қабілетсіз не іс-әрекет жасауға қабілеттілігі шектеулі деп танылған адам нотариус бола алмайды.
Жекеше және мемлекеттік нотариустардың нотариаттық қызметті жүзеге асырған кездегі құқықтары, міндеттер тең болады.
Нотариустың:
1.Өзіне жүгінген жеке және заңды тұлғалардың мүдделеріне сәйкес, заң актілерінде көзделген нотариаттық іс-әрекеттер жасауға ;
2.Мәмілелердің өтініштер мен басқа да құжаттардың жобаларын жасауға;
3.Құжаттардың көшірмелерін және олардың үзінділерін әзірлеуге;
4.Нотариаттық іс-әрекеттер жасау мәселелері бойынша консультациялар беруге;
5.ҚР-ның заң актілерінде белгіленген коммерциялық банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, жеке және заңды тұлғалардан нотариаттық іс-әрекеттер
